ارزیابی تعالی سازمانی با ارزیابان غیر حرفه ای
by
جوایز تعالی سازمانی مختلفی در ایران راه‌اندازی شده و هرسال تعداد این جوایز تعالی افزایش می‌یابد که عموماً اکثر جوایز تعالی از مدل تعالی سازمانی EFQM الگوبرداری شده‌اند.
ارزیابان جوایز تعالی سازمانی عموماً از کارشناسان و مدیران سازمانهای متقاضی در فرآیند جایزه تعالی می‌باشند در سال‌های اخیر شاهد بودیم که برخی از سازمانهای سرآمد با ارزیابان غیرحرفه ای، ارزیابی‌شده‌اند و سازمان‌هایی که باانگیزه سفر سرآمدی خود را آغاز نموده‌اند دیگر تمایلی به ادامه حضور در فرآیند جوایز تعالی سازمانی را ندارند.
در این مطلب سعی شده با توجه به مشاهدات نویسنده و همکاران در خصوص ارزیابی سازمانهای متقاضی فرآیند جایزه، رویکرد ارزیابی تعالی سازمانی با ارزیابان غیرحرفه ای تعالی موردبررسی قرار گیرد.
قدیمی‌ترین جوایز تعالی سازمانی در ایران مربوط به سال ۱۳۸۲ می‌باشد از آن تاریخ به بعد با توجه به مصوبه یکصد و چهارمین جلسه شورای عالی استاندارد هر یک از وزارتخانه‌ها یا سازمانهای بالادستی به‌منظور ایجاد فضای رقابتی در بین سازمان‌ها و اشاعه موضوعات تعالی در سازمان جوایز تعالی، راه‌اندازی می‌نمایند.
دبیرخانه جوایز تعالی سازمانی، سالانه مطابق فرآیند ارزیاب تعالی ، ارزیاب تعالی را انتخاب می‌نماید، اکثر ارزیابانی که انتخاب می‌شوند کارشناسان یا مدیران سازمانهای متقاضی در فرآیند جوایز تعالی می‌باشند. بدین‌صورت که با طی نمودن دوره آموزش تربیت ارزیاب و مصاحبه، اکثر متقاضیان ارزیابی به‌عنوان ارزیاب جایزه تعالی انتخاب می‌شوند.
آیا فقط طی نمودن دوره تربیت ارزیاب، برای ارزیاب شدن کافی می‌باشد؟
آیا ارزیاب تعالی جایزه تعالی، نماینده جایزه تعالی سازمانی نمی‌باشد؟
چگونه کارشناسی که تاکنون سابقه ای در زمینه‌های ابزارها و تکنیک‌های مدیریت نداشته با طی نمودن یک دوره تربیت ارزیاب ویژه ارزیابان، به‌عنوان ارزیاب انتخاب می‌شود؟
اخلاق و رفتار حرفه ای ارزیابان به چه اندازه اهمیت دارد؟
ارزیابان تعالی غیرحرفه‌ای، در زمان ارزیابی تعالی سازمان متقاضی بیشتر به دنبال یادگیری از فرآیندهای سازمان‌ها بوده و کمتر درگیر فرآیند ارزیابی تعالی در تیم ارزیابی مشارکت می‌نمایند.
ارزیاب تعالی سازمانی، باید ازنظر رفتاری و اخلاقی الگو باشد و حداقل به مدل تعالی سازمانی، مدل امتیازدهی و مفاهیم بنیادین و آخرین ویرایش آن‌ها تسلط داشته باشد.
با توجه به اینکه در سال‌های اخیر بنده هم به‌عنوان ارزیاب تعالی سازمانی و هم به‌عنوان مشاور تعالی سازمانی، هم به‌عنوان مدیر تعالی سازمانی حضور داشتم رفتارهای ناهنجار و غیرحرفه‌ای از ارزیابان من و متخصیص حوزه تعالی سازمانی را بسیار آزار داده است.به‌طوری که بسیاری از سازمانهای سرآمد که در این مسیر سرآمدی سفر خود آر اغاز نموده‌اند نسبت به اعتبار جوایز تعالی سازمانی دچار تردید شده و دیگر تمایلی به شرکت در فرآیند جوایز تعالی نداشته و فقط از مدل تعالی سازمان جهت فرایند خودارزیابی و بهبود در مسیر تعالی استفاده می‌نمایند.
ظاهراً دبیرخانه اکثرجوایز تعالی سازمانی ایجادشده درساختار حاکمیتی، فقط در حد شعار به اصول و ارزش‌های اخلاقی در فرآیند ارزیابی توجه می‌کنند.
برخی از موضوعات و رفتارهای ناهنجار ارزیابان تعالی جوایز تعالی سازمانی در زیر لیست شده است تمامی مثال‌ها به‌صورت واقعی بوده و توسط خود بنده یا همکاران بنده در ارزیابی تعالی سازمانی با ارزیابان غیرحرفه‌ای و دبیرخانه جوایز تعالی مشاهده‌شده است:
– نادیده انگاشتن فعالیت‌های خودارزیابی انجام‌شده توسط سازمان.
– مقایسه سازمانی که ارزیابی می‌کنند با سازمانی که خودشان در آنجا فعالیت می‌نمایند. و کوچک شمردن سازمان ارزیابی‌شونده
– زود قضاوت نمودن در ابتدای فرآیند ارزیابی تعالی
– ترک نمودن محل سایت ویزیت در زمان ارزیابی توسط ارزیاب ارشد به دلیل مسائل شخصی و جایگزین نمودن ارزیابی دیگربعنوان ارزیاب ارشد.
– تخریب تسهیلگر تعالی سازمانی (مشاور تعالی) و زحمات تیم تعالی.
– منفعت‌طلبی، مثلاً ارزیابی که بانک را ارزیابی نموده به دنبال تسهیل نمودن اخذ وام برای خود و…، به دنبال گرفتن قرارداد مشاوره در سازمانی که در حال ارزیابی آن هستند و …
– ایراد گرفتن از فرآیند خودارزیابی تعالی و امتیازدهی به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در خصوص آخرین تغییرات مدل تعالی و خودارزیابی، مثال:
پرسشنامه خودارزیابی ۷۲ سوالی استاندارد دریکی از سازمان‌ها بر مبنای مدل EFQM ۲۰۱۰, EFQM۲۰۱۳ استفاده‌شده و ارزیاب ارشد به دلیل نداشتن اطلاع از این پرسشنامه، ماهیت پرسشنامه تعالی را زیر سؤال برده است.
، به دلیل نداشتن اطلاعات ارزیاب در خصوص تغییرات منطق رادار در سال ۲۰۱۳، کل فرآیند امتیازدهی خودارزیابی را زیر سؤال برده است.
– عدم تناسب سوابق تیم ارزیابی متناسب با سازمان متقاضی، مثلاً ارزیاب باسابقه فعالیت در شرکت خودروساز، یک سازمان پیشرو یا یک بیمارستان را ارزیابی می‌نماید.
دلایل عدم وجود ارزیاب حرفه ای در فرآیند جوایز تعالی:
– عدم پرداخت به‌موقع حق الزحمه ارزیاب تعالی، متاسفانه اکثر جوایز تعالی سازمانی مبلغ حق الزحمه ارزیاب تعالی را اندک در نظر گرفته و با تأخیر یکساله پرداخت می‌نمایند، این موضوع باعث شده است تنها برخی از ارزیابان حرفه ای به دلیل ایجاد سابقه در فرآیند ارزیابی تعالی شرکت نمایند.
– کالیبره نبودن اعضا تیم ارزیاب تعالی در خصوص معیارهای مدل تعالی و مدل امتیازدهی ، بسیاری از جوایز تعالی سازمانی تا ۲ سال قبل حتی جلساتی برای کالیبره نمودن دیدگاه تیم ارزیابی برگزار ننموده‌اند. برخی از ارزیابان که فرآیند ارزیابی سازمان را انجام می‌دهند در این جلسات حاضر نمی‌شوند.
– عموماً دبیرخانه جوایز تعالی، به اعتراضات سازمان‌ها در خصوص رفتار و روش ارزیابی، ارزیابان تعالی غیرحرفه‌ای پاسخ‌گو نمی‌باشد و کمیته داوری نمایشی بوده و نقش مهمی را در این خصوص ایفاء نمی‌نماید.
به نظر می‌رسد دبیرخانه جوایز تعالی، باید در فرآیند انتخاب ارزیاب تعالی بازنگری انجام داده و با تأکید بر موضوات زیر، سرآمدی را از خود آغاز نمایند:
– رعایت اصول اخلاقی و حرفه ای ارزیابان در فرآیند ارزیابی و نظارت برا اجرای این اصول توسط دبیرخانه
– انتخاب ارزیابان حرفه ای متناسب با فعالیت‌های سازمان
– یکسان‌سازی شیوه ارزیابی ارزیابان، از طریق برگزاری جلسات منظم و دوره‌های آموزشی
– استقلال در فرآیند ارزیابی، در سال‌های اخیر شاهد بودیم برگزارکننده جایزه تعالی به خودش جایزه تعالی اهداء نموده است.
– پرداخت به‌موقع حق الزحمه ارزیابان تعالی
– نظرسنجی از سازمانهای متقاضی در خصوص تیم ارزیابی
– پاسخ‌گویی به مشتریان (متقضیان جوایز تعالی) در خصوص اعتراضات و مسائل مرتبط با ارزیابان.
به امید روزی که ارزیابی تعالی تمامی سازمانهای سرآمد، متقاضی فرآیند جوایز تعالی توسط ارزیابان حرفه ای صورت گیرد و مفاهیم تعالی سازمان به‌صورت واقعی ابتدا توسط برگزارکننده جوایز تعالی اجراء شود.
این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان تهیه شده است .
ارزیابی تعالی سازمانی با ارزیابان غیر حرفه ای
جوایز تعالی سازمانی مختلفی در ایران راه‌اندازی شده و هرسال تعداد این جوایز تعالی افزایش می‌یابد که عموماً اکثر جوایز تعالی از مدل تعالی سازمانی EFQM الگوبرداری شده‌اند.
ارزیابان جوایز تعالی سازمانی عموماً از کارشناسان و مدیران سازمانهای متقاضی در فرآیند جایزه تعالی می‌باشند در سال‌های اخیر شاهد بودیم که برخی از سازمانهای سرآمد با ارزیابان غیرحرفه ای، ارزیابی‌شده‌اند و سازمان‌هایی که باانگیزه سفر سرآمدی خود را آغاز نموده‌اند دیگر تمایلی به ادامه حضور در فرآیند جوایز تعالی سازمانی را ندارند.
در این مطلب سعی شده با توجه به مشاهدات نویسنده و همکاران در خصوص ارزیابی سازمانهای متقاضی فرآیند جایزه، رویکرد ارزیابی تعالی سازمانی با ارزیابان غیرحرفه ای تعالی موردبررسی قرار گیرد.
قدیمی‌ترین جوایز تعالی سازمانی در ایران مربوط به سال ۱۳۸۲ می‌باشد از آن تاریخ به بعد با توجه به مصوبه یکصد و چهارمین جلسه شورای عالی استاندارد هر یک از وزارتخانه‌ها یا سازمانهای بالادستی به‌منظور ایجاد فضای رقابتی در بین سازمان‌ها و اشاعه موضوعات تعالی در سازمان جوایز تعالی، راه‌اندازی می‌نمایند.
دبیرخانه جوایز تعالی سازمانی، سالانه مطابق فرآیند ارزیاب تعالی ، ارزیاب تعالی را انتخاب می‌نماید، اکثر ارزیابانی که انتخاب می‌شوند کارشناسان یا مدیران سازمانهای متقاضی در فرآیند جوایز تعالی می‌باشند. بدین‌صورت که با طی نمودن دوره آموزش تربیت ارزیاب و مصاحبه، اکثر متقاضیان ارزیابی به‌عنوان ارزیاب جایزه تعالی انتخاب می‌شوند.
آیا فقط طی نمودن دوره تربیت ارزیاب، برای ارزیاب شدن کافی می‌باشد؟
آیا ارزیاب تعالی جایزه تعالی، نماینده جایزه تعالی سازمانی نمی‌باشد؟
چگونه کارشناسی که تاکنون سابقه ای در زمینه‌های ابزارها و تکنیک‌های مدیریت نداشته با طی نمودن یک دوره تربیت ارزیاب ویژه ارزیابان، به‌عنوان ارزیاب انتخاب می‌شود؟
اخلاق و رفتار حرفه ای ارزیابان به چه اندازه اهمیت دارد؟
ارزیابان تعالی غیرحرفه‌ای، در زمان ارزیابی تعالی سازمان متقاضی بیشتر به دنبال یادگیری از فرآیندهای سازمان‌ها بوده و کمتر درگیر فرآیند ارزیابی تعالی در تیم ارزیابی مشارکت می‌نمایند.
ارزیاب تعالی سازمانی، باید ازنظر رفتاری و اخلاقی الگو باشد و حداقل به مدل تعالی سازمانی، مدل امتیازدهی و مفاهیم بنیادین و آخرین ویرایش آن‌ها تسلط داشته باشد.
با توجه به اینکه در سال‌های اخیر بنده هم به‌عنوان ارزیاب تعالی سازمانی و هم به‌عنوان مشاور تعالی سازمانی، هم به‌عنوان مدیر تعالی سازمانی حضور داشتم رفتارهای ناهنجار و غیرحرفه‌ای از ارزیابان من و متخصیص حوزه تعالی سازمانی را بسیار آزار داده است.به‌طوری که بسیاری از سازمانهای سرآمد که در این مسیر سرآمدی سفر خود آر اغاز نموده‌اند نسبت به اعتبار جوایز تعالی سازمانی دچار تردید شده و دیگر تمایلی به شرکت در فرآیند جوایز تعالی نداشته و فقط از مدل تعالی سازمان جهت فرایند خودارزیابی و بهبود در مسیر تعالی استفاده می‌نمایند.
ظاهراً دبیرخانه اکثرجوایز تعالی سازمانی ایجادشده درساختار حاکمیتی، فقط در حد شعار به اصول و ارزش‌های اخلاقی در فرآیند ارزیابی توجه می‌کنند.
برخی از موضوعات و رفتارهای ناهنجار ارزیابان تعالی جوایز تعالی سازمانی در زیر لیست شده است تمامی مثال‌ها به‌صورت واقعی بوده و توسط خود بنده یا همکاران بنده در ارزیابی تعالی سازمانی با ارزیابان غیرحرفه‌ای و دبیرخانه جوایز تعالی مشاهده‌شده است:
– نادیده انگاشتن فعالیت‌های خودارزیابی انجام‌شده توسط سازمان.
– مقایسه سازمانی که ارزیابی می‌کنند با سازمانی که خودشان در آنجا فعالیت می‌نمایند. و کوچک شمردن سازمان ارزیابی‌شونده
– زود قضاوت نمودن در ابتدای فرآیند ارزیابی تعالی
– ترک نمودن محل سایت ویزیت در زمان ارزیابی توسط ارزیاب ارشد به دلیل مسائل شخصی و جایگزین نمودن ارزیابی دیگربعنوان ارزیاب ارشد.
– تخریب تسهیلگر تعالی سازمانی (مشاور تعالی) و زحمات تیم تعالی.
– منفعت‌طلبی، مثلاً ارزیابی که بانک را ارزیابی نموده به دنبال تسهیل نمودن اخذ وام برای خود و…، به دنبال گرفتن قرارداد مشاوره در سازمانی که در حال ارزیابی آن هستند و …
– ایراد گرفتن از فرآیند خودارزیابی تعالی و امتیازدهی به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در خصوص آخرین تغییرات مدل تعالی و خودارزیابی، مثال:
پرسشنامه خودارزیابی ۷۲ سوالی استاندارد دریکی از سازمان‌ها بر مبنای مدل EFQM ۲۰۱۰, EFQM۲۰۱۳ استفاده‌شده و ارزیاب ارشد به دلیل نداشتن اطلاع از این پرسشنامه، ماهیت پرسشنامه تعالی را زیر سؤال برده است.
، به دلیل نداشتن اطلاعات ارزیاب در خصوص تغییرات منطق رادار در سال ۲۰۱۳، کل فرآیند امتیازدهی خودارزیابی را زیر سؤال برده است.
– عدم تناسب سوابق تیم ارزیابی متناسب با سازمان متقاضی، مثلاً ارزیاب باسابقه فعالیت در شرکت خودروساز، یک سازمان پیشرو یا یک بیمارستان را ارزیابی می‌نماید.
دلایل عدم وجود ارزیاب حرفه ای در فرآیند جوایز تعالی:
– عدم پرداخت به‌موقع حق الزحمه ارزیاب تعالی، متاسفانه اکثر جوایز تعالی سازمانی مبلغ حق الزحمه ارزیاب تعالی را اندک در نظر گرفته و با تأخیر یکساله پرداخت می‌نمایند، این موضوع باعث شده است تنها برخی از ارزیابان حرفه ای به دلیل ایجاد سابقه در فرآیند ارزیابی تعالی شرکت نمایند.
– کالیبره نبودن اعضا تیم ارزیاب تعالی در خصوص معیارهای مدل تعالی و مدل امتیازدهی ، بسیاری از جوایز تعالی سازمانی تا ۲ سال قبل حتی جلساتی برای کالیبره نمودن دیدگاه تیم ارزیابی برگزار ننموده‌اند. برخی از ارزیابان که فرآیند ارزیابی سازمان را انجام می‌دهند در این جلسات حاضر نمی‌شوند.
– عموماً دبیرخانه جوایز تعالی، به اعتراضات سازمان‌ها در خصوص رفتار و روش ارزیابی، ارزیابان تعالی غیرحرفه‌ای پاسخ‌گو نمی‌باشد و کمیته داوری نمایشی بوده و نقش مهمی را در این خصوص ایفاء نمی‌نماید.
به نظر می‌رسد دبیرخانه جوایز تعالی، باید در فرآیند انتخاب ارزیاب تعالی بازنگری انجام داده و با تأکید بر موضوات زیر، سرآمدی را از خود آغاز نمایند:
– رعایت اصول اخلاقی و حرفه ای ارزیابان در فرآیند ارزیابی و نظارت برا اجرای این اصول توسط دبیرخانه
– انتخاب ارزیابان حرفه ای متناسب با فعالیت‌های سازمان
– یکسان‌سازی شیوه ارزیابی ارزیابان، از طریق برگزاری جلسات منظم و دوره‌های آموزشی
– استقلال در فرآیند ارزیابی، در سال‌های اخیر شاهد بودیم برگزارکننده جایزه تعالی به خودش جایزه تعالی اهداء نموده است.
– پرداخت به‌موقع حق الزحمه ارزیابان تعالی
– نظرسنجی از سازمانهای متقاضی در خصوص تیم ارزیابی
– پاسخ‌گویی به مشتریان (متقضیان جوایز تعالی) در خصوص اعتراضات و مسائل مرتبط با ارزیابان.
به امید روزی که ارزیابی تعالی تمامی سازمانهای سرآمد، متقاضی فرآیند جوایز تعالی توسط ارزیابان حرفه ای صورت گیرد و مفاهیم تعالی سازمان به‌صورت واقعی ابتدا توسط برگزارکننده جوایز تعالی اجراء شود.
این مطلب توسط مهندس محمد رحیمی تهیه شده است .